کنتور گایگر مولر که به نام کنتور گایگر هم خوانده می‌شود، یک نوع لامپ شمارش رادیاسیون بوده که برای تشخیص و اندازه گیری شدت ذرات تابش شده طراحی شده است. اساس کار کنتور گایگر براساس یونش گاز در فشار پایین و در لامپ گایگر می باشد که در این صورت ذرات آلفا و بتا یا اشعۀ گاما را اندازه می‌گیرد.

دستگاه سه وسیلۀ خروجی شامل زنگ، چراغ چشمک‌زن و شمارندۀ LED دارد که همزمان با هم کار می‌کنند. این دستگاه دارای ساختاری ساده و عملکردی راحت است و بیشتر در مطالعات فیزیک اتمی مفید است.

لامپ کنتور گایگر یک لامپ شیشه‌ای است که نسبت به هوا عایق شده است و با گاز نجیب و مقدار کمی اتانول یا برم پر شده است. یک قطعه سیم در داخل آن قرار دارد که نقش آند را بازی می‌کند و دیوارۀ لامپ با صفحۀ فلزی پوشانده شده که به عنوان کاتد استفاده می‌شود.

هنگامی که ذرات باردار وارد لامپ می‌شوند، با مولکول‌های گاز برخورد کرده که باعث یونیزه شدن آن‌ها می‌شود. یون‌ها و الکترون‌ها با نیرومحرکۀ ولتاژ قوی DC که اختلاف پتانسیل 400V بین آند و کاتد برقرار می‌کند، به سمت دو قطب الکتریکی حرکت می‌کنند. با برخورد بیشتر مولکول‌های گاز به ذرات، یون‌ها و الکترون‌های بیشتری تولید می‌شود و در نهایت این ذرات باردار تولید جریان ضعیفی می‌کنند. این جریان از مقاومت R عبور کرده و یک ولتاژ پالس تولید می‌کند که این پالس وارد تقویت‌کننده می‌شود و وارد خازنی می‌شود که آن را تقویت کرده و آن را به سمت زنگ، چراغ چشمک‌زن و کنتور LED هدایت می‌کند. شکل 2 قاعدۀ کلی را نشان می‌دهد.

نحوه عملکرد دستگاه:

1. سیم برق لامپ کنتور گایگر را به سوکت مخصوص در پایین سمت چپ صفحۀ کنترل جلویی بزنید.
2. دستگاه را به برق 220V AC بزنید و دستگاه را روشن کنید. نشانگر برق روشن خواهد شد.
3. در همان لحظه‌ای که کنتور را روشن می‌کنید، زنگ صدای بیب خواهد داد، چراغ چشمک‌زن چشمک می‌زند، LED با هر صدای بیب یک واحد به میزان شمارش‌شده اضافه خواهد کرد. کنتور مقدار تشعشع فضای بیرونی را اندازه می‌گیرد. سرعت شمارش میانگین تقریبا برابر 30 واحد در دقیقه است، ما سرعت شمارش پایه را بنا به تابش فضا فراخوانی می‌کنیم.
4. برای انجام آزمایش یک منبع رادیواکتیو اضافی استفاده کنید. هنگامی که این منبع به کنتور نزدیک می‌شود، سرعت شمارش یکباره افزایش می‌یابد. این سرعت را ثبت کنید و از سرعت شمارش پایه کم کنید تا سرعت شمارش منبع رادیواکتیو اضافی را بیابید.
5. لامپ کنتور را از منبع رادیواکتیو اضافی 10cm فاصله دهید و یک ورق آلومینیوم به ضخامت 0.2cm بین آن‌ها قرار دهید. سرعت شمارش به صورت محسوسی کاهش می‌یابد.